Hơn 60% vườn vú sữa được bao bọc trái
Nếu như ở niên vụ 2021 - 2022, sản lượng vú sữa xuất khẩu là 153,6 tấn, thì đến niên vụ 2022 - 2023, con số này giảm chỉ còn 118,35 tấn. Theo phân tích của cơ quan chuyên môn, nguyên nhân chủ yếu là do mùa vụ thu hoạch qua các năm kết thúc khá sớm, dẫn đến sản lượng vú sữa liên kết với các công ty, doanh nghiệp xuất khẩu còn hạn chế so với nhu cầu thực tế. Nếu ở niên vụ 2020 - 2021, thời gian thu hoạch vú sữa kéo dài trên 5 tháng, thì đến niên vụ 2022 - 2023, thời gian thu hoạch chỉ còn 3 tháng.
Từ thực tế này, đầu năm 2022, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đã khuyến khích người dân áp dụng kỹ thuật canh tác rải vụ để vừa kéo dài thời gian cho trái, vừa tránh được tình trạng cung vượt cầu khi thu hoạch rộ. Giải pháp này dù đã mang đến lợi ích kép cho nhà vườn khi cải thiện được đáng kể năng suất và lợi nhuận, nhưng vẫn chưa được nông dân ứng dụng rộng rãi khi vẫn còn tồn tại một số hạn chế nhất định. Quan trọng là về lâu dài, việc tiêu thụ sản phẩm sẽ tiếp tục là bài toán khó nếu diện tích trồng rải vụ phát triển ngày một lớn hơn.
Ông Nguyễn Văn Thiên - Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Quyết Thắng, xã Xuân Hòa, huyện Kế Sách cho biết: “Nếu mà chưa rải vụ, trái của nó rộ nhất là từ tháng 12 đến qua tháng giêng, còn khi áp dụng rải vụ kéo dài thời gian thu hoạch được thêm gần 2 tháng. Tuy nhiên, thời điểm mình trồng rải vụ điều kiện thời tiết bất lợi, cây hay bị bệnh và nứt trái nên tốn công chăm sóc và phân thuốc hơn, chi phí sản xuất vì vậy tăng cao. Cho nên để vận động được nhiều bà con áp dụng phương pháp trồng rải vụ, thì cần phía trên có chính sách hỗ trợ phần nào vật tư đầu vào, đặc biệt là kết nối tiêu thụ”.
Nhờ tuân thủ tốt các điều kiện xuất khẩu, vú sữa Kế Sách hiện đã được Cục Trồng trọt cấp 25 mã số vùng trồng với diện tích 196,65 ha trên các giống như: Vú sữa tím, vú sữa lò rèn và vú sữa bơ hồng. “Tấm vé thông hành” này đã góp phần duy trì ổn định chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm giữa các doanh nghiệp và hợp tác xã với sản lượng tiêu thụ trong và ngoài nước khoảng 770,15 tấn với mức giá cho thị trường xuất khẩu cao hơn từ 16.000 đến 18.000 đồng/1 kg so với thị trường nội địa. Để chuẩn bị tốt cho việc xây dựng chuỗi liên kết sản xuất ở niên vụ vú sữa 2023 - 2024 (dự kiến sẽ bước vào giai đoạn thu hoạch chính vụ vào tháng 10 năm nay), Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh hiện đang phối hợp cùng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Kế Sách theo dõi, kiểm tra, giám sát các vùng trồng đã được cấp mã code. Nhiều ý kiến cho rằng, đã đến lúc người nông dân cần có sự “phân vai”, vừa là người trồng mà cũng là một cán bộ kỹ thuật để có thể tự giải quyết những vấn đề phát sinh nhằm mang đến hiệu quả sản xuất tối ưu nhất.
Đồng chí Vũ Bá Quan - Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Kế Sách cho biết thêm: “Chúng tôi tiếp tục khuyến khích, hỗ trợ các hợp tác xã xây dựng thêm nhiều vùng trồng đạt tiêu chuẩn được cấp mã số, hướng dẫn bà con biện pháp kỹ thuật rải vụ phù hợp với từng khu vực. Hiện nay có hơn 60% vườn vú sữa đã được bà con tiến hành bao trái nên giúp kiểm soát tốt đối tượng kiểm dịch. Chúng tôi cũng đang tập trung khuyến cáo bà con tuân thủ nghiêm ngặt hơn việc sử dụng phân thuốc trong danh mục cho phép, ghi chép đầy đủ nhật ký...”.
Trong Dự án Phát triển cây ăn trái đặc sản tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2022 - 2025, vú sữa tiếp tục được xác định là sản phẩm chủ lực trong 6 nhóm cây ăn trái được lựa chọn với quy mô diện tích vùng trồng dự kiến sẽ được mở rộng lên đến 2.370 ha; sản lượng vú sữa của tỉnh theo đó sẽ tăng tỉ lệ thuận với diện tích gieo trồng. Điều này đòi hỏi ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh phải xây dựng những giải pháp đồng bộ hơn để phát triển vùng trồng mang tính lâu dài và bền vững. Song song với việc đẩy mạnh công tác xây dựng thêm nhiều mã số mới, việc quản lý các mã số đã được cấp cũng sẽ được siết chặt hơn nhằm tránh việc “đánh tráo” mã số giữa các sản phẩm có cùng chủng loại, góp phần giữ vững “chữ tín” trong liên kết hợp tác giữa nông dân và doanh nghiệp.
Tiến sĩ Trần Tấn Phương - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh thông tin: “Cụ thể trong Dự án này, chúng tôi tập trung rất nhiều nội dung cho phát triển vùng trồng vú sữa xuất khẩu, như đầu tư, mở rộng diện tích trồng vú sữa theo hướng VietGAP, hữu cơ; đẩy mạnh chuyển giao kỹ thuật canh tác rải vụ hay những tiến bộ khoa học kỹ thuật trong suốt quá trình canh tác. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng tiếp tục mời gọi các công ty, doanh nghiệp hỗ trợ xây dựng vùng trồng để liên kết sản xuất gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm nhằm hình thành vùng nguyên liệu sản xuất tập trung. Đặc biệt là quản lý chặt chẽ các mã số vùng trồng, để bảo vệ uy tín cho hợp tác xã cũng như doanh nghiệp, giúp cho sản lượng xuất khẩu sản phẩm vú sữa của tỉnh sẽ được duy trì ổn định, không xảy ra những trục trặc, sự cố không mong muốn trong quá trình liên kết hợp tác”.
Sóc Trăng xây dựng được 25 mã số vùng trồng cho sản phẩm vú sữa với diện tích 196,65 ha
Từ lô hàng đầu tiên được xuất khẩu sang thị trường khó tính Hoa Kỳ vào năm 2018; đến nay, Sóc Trăng đã trở thành địa phương có sản lượng vú sữa xuất khẩu lớn nhất nhì khu vực. Có thể thấy, tạo mọi điều kiện tốt nhất để trái vú sữa đạt đủ tiêu chuẩn xuất khẩu đã không còn là câu chuyện riêng của người nông dân, cơ quan chuyên môn, hay công ty, doanh nghiệp xuất khẩu. Sự đồng hành mật thiết từ các tác nhân trong chuỗi ngành hàng sẽ là cơ sở quan trọng để sản phẩm trái vú sữa của Sóc Trăng duy trì tốt hành trình “xuất ngoại” với sản lượng và chất lượng ở mức tốt nhất, mang đến lợi nhuận kinh tế ổn định hơn cho bà con nông dân.
Ngọc Thơ